Moet je gewoon eens doen. Lef hebben, en als socioloog eens lekker je onderzoek ‘maatschappelijk valoriseren’ zoals dat met een duur en steeds populairder woord heet. Stuur een persberichtje over je onderzoek de wijde wereld in. Wacht af. En je ziet vanzelf wel de waarde die ‘de hard werkende Nederlander’ hecht aan dit soort onderzoek. Hele hordes gaan op internet aan de haal met je werk. Vaak enkel na lezing van de titel van een stuk roept men dingen als: ‘vorige week riep iemand nog wat anders’, en bestempelen ze het werk als: ‘onzinonderzoek’, of vragen ze ‘twee weken om dat flutrapport zelf te schrijven’. Het is niet makkelijk om als socioloog je onderzoek te valoriseren. Dit in tegenstelling tot ‘echt’ natuurwetenschappelijk onderzoek. Daar spreekt men elkaar minder tegen en wordt de relevantie minder in twijfel getrokken. Het publiek smult er gewoon van.
Terecht is dat allerminst. Geef eens een flinke ros tegen een zak met 80 kilo rauw gehakt. Natuurkundig valt met een precisie die zijn weerga niet kent te voorspellen wat er met de gehaktzak gebeurt. Je kunt dat herhalen tot je er zelf bij neervalt, maar de vleeshomp valt gewoon steeds keurig de zelfde kant op. Saaie toestanden. Geef vervolgens eens een even zo flinke beuk tegen een willekeurige voorbijganger van 80 kilo. Ik heb geen idee wat er gebeurt. Herhaal je proefje met een willekeurige andere passant en je zult zien dat deze ook weer anders reageert. Sommigen vallen om, anderen slaan terug, en de volgende begint te zeuren over ‘ethisch onderzoek doen’ en zo. De resultaten van je experimentje zijn eindeloos divers. Sterker nog, ook als je steeds dezelfde proefpersoon gebruikt, en hem of haar maar blijft slaan, krijg je ook steeds een andere uitkomst.
De sociale werkelijkheid is gewoon veel complexer en spannender dan de natuurlijke, en zie daar als socioloog maar eens chocola van te maken. Sociaal wetenschappelijk onderzoek levert dus ook uitkomsten die meer discussie uitlokken, en zie dat als socioloog maar eens aan de man (m/v) te brengen. En daarom is sociologie gewoon veel moeilijker en intellectueel uitdagender dan natuurwetenschap.Je moet, kortom, behoorlijk wat in je mars hebben als socioloog. Een collega drukte het laatst nog zo uit: ‘Sociologen, beste Peter, zijn niet voor niets de uitvinders van de pindasaus’. Het zou inderdaad zo maar eens kunnen dat in een ver en grijs verleden er inderdaad een socioloog lekker in de weer is geweest met een handje pinda’s en wat saus. Want dat lijkt me, eerlijk gezegd, wel het allerminste waar sociologen allemaal toe in staat zijn.
Peter Achterberg, cultuursocioloog aan de FSW, roept eenzijdig de sociologie uit tot koningin der wetenschappen. Niet mee eens? Bel of schrijf gerust!
